1876 Kanun-u Esasi

Osmanlı’nın ilk ve tek anayasası olan Kanun-u Esasi 23 Aralık 1876’da ilan edilmiştir. 119 maddeden oluşan anayasa, Mithat Paşa başkanlığındaki bir komisyon tarafından Fransız ve Belçika anayasalarından esinlenerek hazırlanmıştır.

* Osmanlı devleti meşruti monarşiye doğru bir adım atmıştır.
* Devletin dini İslamdır ilkesi ile devletin teokratik yapısı korunmuştur.
* Anayasa ile iki meclisten oluşan bir yasama organı oluşturulmuştur. (Ayan heyeti ve mebusan heyeti)
*Heyet-i mebusan üyeleri 4 yılda bir yapılacak iki dereceli seçimlerle seçilmektedir.
*Anayasaya göre yasama organı meclis-i umumidir.
* Milletvekilliği seçilme yeterliliği ilk kez bu anayasada düzenlenmiştir. (Osmanlı tebasından olmak, Türkçe bilmek, 30 yaşını doldurmuş olmak)
* Seçimlerde gizli oy ve basit çoğunluk ilkesi benimsenmiştir.
* Anayasanın üstünlüğü ilkesi benimsenmiş ve kanunların anayasaya uygun olacağı ilkesi benimsenmiştir.
* Memurlar kanuna aykırı işlerde amirlerine itaat etmekle sorumluluktan kurtulamazlar (kanunsuz emir ilkesi)
* Yasama dokunulmazlığı ilkesi benimsenmiştir.
* Yüce divan ilk kez bu anayasa ile kurulmuştur.
* Yerel yönetimler ilk kez düzenlenmiştir.
* İlk kez olağanüstü hale yer verilmiştir.
* Basın hürriyeti tanınmış ve dilekçe hakkı verilmiştir.
* Başkent İstanbul’dur.

Kanun-u Esaside 1909 Değişikliği

* Parlamenter sisteme geçiş sağlanmıştır.
* Padişahın meclisi tek başına fesih yetkisi kaldırılmıştır.
* Padişahın sürgün yetkisi kaldırılmıştır.
* Basında sansür yasaklanmıştır.
Anayasa u değişiklikler neticesinde demokratik bir meşruti monarşi anayasası haline getirilmiştir.