Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İcra ve İflas Hukuku Bütünleme Soruları 2009

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İcra ve İflas Hukuku Bütünleme Soruları 2009

(4/A sınıfı)

OLAY I: (B), (A) AŞ’den satın aldığı bilgi sistemleri karşılığında (A)’ya borcunun bir kısmını peşin olarak ödemiş, geri kalan 40.000 TL için iki ay vadeli bir bono vermiştir. Bono bedelinin vadesinde ödenmemesi üzerine (A), (B)’ye karşı kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapmış ve takip talebine uygun olarak (B)’ye ödeme emri gönderilmiştir.

1. Ödeme emrinin, borçlu (B)’ye Kurban Bayramının birinci gününde tebliğ edildiğini varsayalım. Bu mümkün müdür? Neden? (5 puan)

2. Kendisine ödeme emri gönderilen (B), aşağıdaki iddiaları, nerede, hangi süre içinde, nasıl ileri sürebilir? Bu iddialarının takibe etkisi ne olur? Kısaca açıklayınız. (15 puan)

a. “Bono, şirket adına imza yetkisini haiz olmayan kişi tarafından imzalanmıştır”.

b. “Bononun aslı icra dairesine verilmemiştir”.

c. “Teslim edilen mal sözleşmede belirtilen niteliklere sahip olmadığından sözleşmeyi feshettim; bu nedenle borcum bulunmamaktadır”.

3. Ödeme emrini alan (B)’nin, hacze engel olmak için, borcunu üç taksitle ödeyeceğini beyan ettiğini ve ilk taksidi de hemen ödemek istediğini varsayalım. (A), bu teklifi kabul etmek zorunda mıdır? Neden? (5 puan)

OLAY II: (A), (B)’ye karşı, açmış olduğu 10.000 TL’lik alacak davasını kazanmış ve aldığı ilâma dayanarak (B) aleyhine cebrî icra yoluna başvurmaya karar vermiştir.

1. (A), söz konusu takibe başvurmadan önce (B)’nin mallarını kardeşine devretmeye çalıştığını öğrenirse, (A)’ya ne yapmasını tavsiye edersiniz? Tüm aşamalarını belirterek kısaca anlatınız. (10 puan)

2. (A), ilâma bağlanmış bu alacağı için karar kesinleşmeden ilâmlı icra yoluna başvurabilir mi? Başvurabilirse (B), kendisine gönderilen icra emri üzerine takibi durdurabilme imkânına sahip olabilir mi? Olabilirse nasıl? Kısaca açıklayınız. (10 puan)

OLAY III: (A), (B)’ye karşı ilâmlı icra yolu ile takip yapmış; beyaz eşya ticareti yapan (B), icra emri ile kendi-sinden istenen 10.000 TL tutarındaki borcu ödeyememesi sebebiyle (A), (B)’ye iflâs yolu ile takip etmek istemektedir. 

1. (A), (B)’nin iflâsını hangi yöntemle sağlayabilir? Bu yolun temel özelliği nedir? (5 puan)

2. Mahkemenin, 12.2.2009 tarihinde B’nin iflâsına karar verdiğini varsayalım:

a- (B)’ye 6.000 TL borcu olan (C), bu borcunu (B)’ye 14.2.2009 tarihinde ödemiş olsa, bu ödeme geçerli olur muydu? Değişik olasılıklara göre cevaplayınız. (5 puan)

b- (D), (B)’ye 16.2.2009 tarihinde 10.000 TL borç vermiş olsa, o, bu alacağını iflâs masasına yazdı-rabilir miydi? Neden? (5 puan)

c- (E), (B)’ye karşı 25.12.2008’de cismanî zarardan doğan tazminat davası açmış olsaydı; iflâsın bu dava üzerine etkisi ne olurdu? Neden? (5 puan)

3. İflâsın tasfiyesi sırasında (B)’nin malvarlığının önemli bir kısmını, iflâsın açılmasından 6 ay önce amcasına devrettiği anlaşılmıştır. Bu durumda, kim, kime karşı, hangi mercie başvurabilir ve bunun sonucu ne olur? Somut olay bakımından kısaca açıklayınız. (10 puan)

4. İflâs idaresi, alacakların incelenmesini bitirip sıra cetvelini ilân etmiştir. Sıra cetvelinde bulunan (F), kendisinin alacağının ikinci sıra yerine dördüncü sıraya konulduğunu ileri sürmek isterse, hangi süre içinde, nerede, hangi yola başvuracaktır? (10 puan)

IV- Kesin rehin açığı belgesi ve hükümleri hakkında bildiklerinizi yazınız. (15 puan)

—————————————————————————————————
Sınav talimatı: Sınav süresi 2 saattir; başka cevap kâğıdı verilmeyecektir; cevaplar gerekçeli olmalıdır: İcra ve İflâs Kanunu metni kullanılabilir.

Başarılar dilerim.
Prof. Dr. Ejder YILMAZ

AÜHF 4/A SINIFI İCRA ve İFLÂS HUKUKU BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI (14.7.2009)

I) 1. Kurban bayramı, resmi tatil günlerindendir. Kural olarak, resmi tatil günlerinde hiçbir icra takip işlemi yapılamaz (m.51). Bununla birlikte, Kanun, bu kurala üç önemli istisna getirmiştir. Bunlardan birine göre de, resmi tatil günlerinde tebligat yapılabilir (m.51, Teb.K. m.33; Teb.Tüz. m.53). Bu nedenle, Kurban Bayramının ilk gününde tebliğ edilen ödeme emri geçerlidir (Kuru/Arslan/Yılmaz, İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 21. B, Ankara 2007 (DERS KİTABI), 12, B, I, 2).

2a. (B) AŞ bu itirazını ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde bir dilekçe ile icra mahkemesine yapar (İİK m.168, I/5; m.169). İtiraz, kural olarak satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmaz (İİK m.169, son c.). Borçlunun, takibi durdurabilmek için, icra mahkemesinden itirazın kabul edildiğine ilişkin bir karar getirmesi gerekir. (DERS KİTABI § 43 D, II)

2b. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolunda, alacaklı takip talebine kambiyo senedinin aslını eklemek zorundadır (m.167,II). Bu durumda (B), ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde (m.16), şikâyet yoluyla sözlü olarak veya bir dilekçe ile icra mahkemesine başvurup ödeme emrinin iptalini istemelidir (İİK m.168/3, m.170a). Şikâyet, kendiliğinden icrayı durdurmaz (İİK m.22). (DERS KİTABI § 43, E)

2c. (B), icra takibinin yapıldığı yer mahkemesinde veya davalı alacaklının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde menfi tespit davası açmalıdır. Bu, dava icra takibinden sonra açılan menfi tesbit davası olacağından, ihtiyatî tedbir yolu ile dahi icra takibinin durdurulmasına karar verilemez. Bununla birlikte, mahkeme, borçlu davacının alacağın %15’inden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, icra veznesine girmiş olan paranın alacaklıya ödenmemesi için ihtiyatî tedbir verebilir (m.72,III).

3. (A), (B)’nin yapmış olduğu bu taksitle ödeme teklifini kabul etmek zorunda değildir. Borçlunun hacizden önce yapmış olduğu taksitle ödeme teklifi, m.111’deki şartlara uygun olsa bile, alacaklı bu teklifi kabul etmek zorunda olmayıp, borçlunun mallarının haczedilmesini isteyebilir. (DERS KİTABI § 35, A, IV)

II) 1. (A), ihtiyati haciz kararı almak için mahkemeye başvurabilir (İİK m.257). Mahkemenin ihtiyatî hacze karar vermesi halinde (A); kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde, kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden ihtiyatî haczin icrasını istemeli (İİK m.261); 7 gün içinde borçluya karşı ilâmlı icra takibinde bulunmalıdır (İİK m.264 kıyasen). Aksi halde ihtiyatî haciz hükümsüz kalır. (DERS KİTABI § 63, A, B ve F, I, 1)

2) Kural olarak (HUMK m.443,IV), ilâmın icrası için kesinleşme şart değildir. Hükmü temyiz eden (B)’nin, ilâmın icrasını durdurabilmek için teminat karşılığında Yargıtay’dan icranın durdurulması kararı almış olması gerekir (HUMK m.443; İİK m.36). Bunun için (B)’nin kendisine icra emri gönderen icra dairesine başvurarak Yargıtay’dan icranın durdurulması hakkında bir karar alıncaya kadar uygun bir süre verilmesini ister. Alacağın tamamı oranında alınacak teminat karşılığında icra müdürü, Yargıtay’dan icranın durdurulması kararı getirilebilmesi için uygun bir süre verir ve süre boyunca da ilâmın icrasını durdurur. İcra dairesinden süre alan (B), temyiz incelemesini yapacak olan Yargıtay dairesine başvurarak icranın durdurulmasını ister. İlgili dairenin dosya üzerinden yapacağı inceleme sonucunda (B)’nin talebi hakkında acele bir karar verilir. Talebin kabulü durumunda icra dairesi temyiz incelemesi bitinceye kadar icrayı erteler. (DERS KİTABI § 49)

III) 1. İcra emrine rağmen, borcun ödenmemesi doğrudan iflâs hallerinden biri (İİK m.177/4) olup (A), önceden iflâs takip yapmadan doğrudan ticaret mahkemesine başvurur. Bu yöntemde ve depo kararına gerek yoktur. (DERS KİTABI § 72, A, I, 4)

2a. Kural olarak, iflâsın açılmasından sonra müflis hiçbir ödeme kabul edemez (İİK m.192). Ancak (C), borcunu (B)’ye iflâsın ilânından önceki bir dönemde ödemişse ve bunu yaparken (B)’nin iflâs etmiş olduğunu bilmiyor ise, yani iyiniyetli ise, masaya karşı borcundan kurtulur. Buna karşılık, (C), borcunu (B)’ye iflâs ilân edildikten sonra ödemişse ve ödemiş olduğu bu para iflâs masasında mevcut ise, bu para oranında borcundan kurtulur; para masada mevcut değilse, o zaman (C)’nin (B)’ye yaptığı bu ödeme, iflâs masasına karşı geçersizdir ve (C), borcunu iflâs masasına tekrar ödemek zorundadır. (DERS KİTABI § 76, A, II, 2)

2b. (D), bu alacağını iflâs masasına yazdıramaz. Çünkü, masaya yazdırılabilecek alacaklar, iflâs açıldığı anda borçluya karşı mevcut olan alacaklardır. Bu anlamda (D)’nin alacağı bir iflâs alacağı değildir. Her ne kadar iflâs tasfiyesi boyunca, müflise karşı hiçbir yeni takip yapılamazsa da (m.193, III) bu kural iflâs alacakları bakımındandır. Bu çerçevede (D), iflâsın açılmasından sonra doğmuş ve bu nedenle iflâs masasından isteyemeyeceği alacağı için, iflâs tasfiyesi sırasında (B)’ye karşı haciz yolu ile takip yapabilir. (DERS KİTABI § 76, B)

2c. Kural olarak, iflâstan önce açılmış olup da devam eden, müflisin gerek davacı gerek davalı olarak taraf bulunduğu, iflâs masasına giren mal, alacak ve haklara ilişkin hukuk davaları, iflâsın açılması ile durur. Bu durma, ikinci alacaklılar toplanmasından 10 gün sonraya kadar devam eder (m.194,I). Buna göre, cismanî zarardan doğan tazminat davaları iflâsın açılmasıyla durmaz. (DERS KİTABI § 76, C)

3. İflâs idaresi, üçüncü kişiye karşı yani (B)’nin amcasına karşı iptal davası açmalıdır (m.277 vd). Yetkili mahkeme, amcanın yerleşim yeri mahkemesi; görevli mahkeme, iptale tâbi tasarrufun tamamının değerine göre genel mahkemedir. İflâs idaresi açtığı davayı kazanırsa, dava konusu mal, borçlununmuş gibi iflâs masasına alınır, iflâs idaresi tarafından satılır ve satış bedeli bütün iflâs alacaklarının ödenmesine tahsis olunur. Malın satış bedeli bütün alacakları karşılar ve masada geriye bir para artarsa, bu para, gene davalı üçüncü kişiye verilir. (DERS KİTABI § 116, B, C; 117, B)

4. (F), yalnız alacağına verilen sıraya itiraz ettiğinden, sıra cetvelinin ilânından itibaren 7 gün içinde, bunu şikâyet yolu ile icra mahkemesine bildirir (karş. m.223,III son cümle). İcra mahkemesi, şikâyet üzerine sıra cetvelinin değiştirilmesine (düzeltilmesine) karar verirse, sıra cetvelinin değişik şeklinin iflâs dairesine verilmesi ve yeniden ilân yapılması (m.234,I) gerekir. (DERS KİTABI § 99, B, I)

IV) (DERS KİTABI § 61).