Shrinkflasyon nedir? Günümüzde sıkça duyulan bir terim olan “shrinkflasyon”, aslında tüketicilerin dikkatini çeken bir konu haline gelmiştir. Peki, shrinkflasyon nedir, nasıl ortaya çıkar ve enflasyondan farkı nedir? Bu yazıda shrinkflasyon kavramını detaylı bir şekilde ele alacak, enflasyonla olan farklarını ve hangi ülkelerde sık görüldüğünü inceleyeceğiz. Ayrıca, shrinkflasyonun günlük hayatımızda nasıl bir etkisi olduğuna örnekler vererek konuyu daha da açacak ve netleştireceğiz. Gelin, shrinkflasyon kavramını yakından tanıyalım.
Shrinkflasyon nedir?
Birçok kişi, market alışverişlerinde fiyatların arttığını ve ürün ambalajlarının da küçüldüğünü fark etmiştir. Bu durum, shrinkflasyon olarak adlandırılır. Shrinkflasyon, bir ürünün fiyatının sabit kalmasına rağmen, ürünün boyutunun küçülmesi veya içeriğinin azalması durumudur. Yani tüketicilere aynı fiyatla daha az ürün sunulmaktadır. Özellikle gıda ve temizlik ürünleri gibi sık tüketilen ürünlerde sıkça karşımıza çıkan bir durumdur.
Son yıllarda Türkiye’de özellikle marketlerde boy gösteren aldatmacanın isim bulmuş hali olarak karşımıza çıkan Shrinkflasyon kavramını biraz daha açalım;
Bir markete gittiniz ve süt, çikolata, peynir ve yumurta
- Daha önce 1 litre olarak satılan süt 0,8 litre olarak satılmakta ancak siz bunun farkına çok sonradan varıyorsunuz.
- Severek aldığınız 50 gram çikolata 40 grama düşmüş,
- 120 TL’ye satılan aynı marka 30’lu yumurta yerine 24’lük paketlere bırakmış.
Bu durumun tüketici üzerindeki etkisi oldukça büyüktür. Tüketici, aynı fiyatla daha az ürün almanın yanı sıra, ürünün ambalajında yapılan değişikliklerden dolayı alışveriş maliyetinin arttığını da fark edebilir. Bu durum, tüketicide fiyat artışı algısı yaratarak enflasyonun artmasına neden olabilir.
Üreticilerin ve marketlerin shrinkflasyonu tercih etmesinin birçok nedeni bulunmaktadır. Maliyetlerin artması, hammaddelerin fiyatlarının yükselmesi, döviz kurlarındaki dalgalanmalar gibi etkenler üreticileri ürün boyutlarını küçültmeye yönlendirebilir. Bunun yanı sıra, rekabetin artması ve fiyatların sabit kalması nedeniyle de shrinkflasyon uygulanabilir. Tüm bu etkenler shrinkflasyonun yaygınlaşmasına neden olmaktadır.
Shrinkflasyon enflasyon arasında ne gibi farklar var?
Shrinkflasyon ve enflasyon ekonomi ve fiyat seviyeleri ile ilgili iki önemli kavramdır. Her ikisi de tüketicilerin satın aldıkları mal ve hizmetler üzerindeki etkileriyle bilinir. Ancak bu iki kavram arasında bazı önemli farklar bulunmaktadır.
Enflasyon, genel olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarının artışını ifade eder. Bu artış, tüketici fiyat endeksi gibi ekonomik göstergelerle ölçülür ve genellikle bir yıl baz alınarak yıllık enflasyon oranı hesaplanır. Enflasyon, genellikle bir ekonominin büyüme hızı ve para arzı ile doğrudan ilişkilidir. Aynı zamanda enflasyon, alım gücünü düşürerek tüketicilerin satın alma gücünü azaltabilir.
Shrinkflasyon ise enflasyondan farklı bir kavramdır. Bu terim, ürünlerin fiyatlarının aynı kalmasına rağmen paketlerin boyutlarının azalması anlamına gelir. Yani tüketicilere aynı fiyatı ödeyerek daha az ürün almaları sağlanmaktadır. Bu durum, tüketicilerin farkında olmadan gerçekleşebilir ve aslında enflasyonun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Shrinkflasyon kavramına örnek
Shrinkflasyon, tüketiciye sunulan ürünlerin fiyatlarının aynı kalmasına rağmen, miktarının azaltılması durumudur. Bu durumda, tüketici aynı fiyatı ödeyerek daha az miktarda ürün alır. Bu durum aslında enflasyonun bir türü olarak kabul edilir, ancak tüketiciye etkisi enflasyon kadar açık değildir.
Örneğin, bir çikolata markasının normalde 100 gram olan paketini aynı fiyatta tutarak 80 grama düşürmesi bir shrinkflasyon örneği olabilir. Tüketici aynı fiyatı ödeyerek daha az çikolata alır ve bu durumda tüketici satın aldığı ürünlerin fiyatının arttığını fark etmeyebilir, ancak alım gücü düşmüş olur.
Diğer bir örnek ise, bir deterjan markasının normalde 1 litre olan şişesini aynı fiyatta tutarak 800 ml’ye düşürmesi de bir shrinkflasyon örneğidir. Bu durumda da tüketici aynı fiyata daha az ürün alır ve tüketiciye etkisi enflasyonla benzerdir, ancak fiyat artışı gibi algılanmaz.
Shrinkflasyon hangi ülkelerde sık görülür?
Shrinkflasyon, son yıllarda pek çok ülkenin ekonomisini etkileyen bir kavram haline gelmiştir. Genellikle gelişmekte olan ülkelerde sıkça rastlanan bir durumdur. Shrinkflasyon, tüketiciyi aldatma amacı güderek, ürün ambalajlarını aynı fiyatta tutarken içindeki ürün miktarını azaltma durumudur.
Shrinkflasyonun sık görüldüğü ülkeler arasında özellikle gelişmekte olan Asya ve Afrika ülkeleri yer almaktadır. Bu ülkelerde tüketici hakları konusunda bilincin düşük olması ve denetim mekanizmalarının yetersiz olması, firmaları bu tür hileli uygulamalara yönlendirebilmektedir.
Bu durumda, tüketicilerin dikkatli olması ve fiyatlar konusunda dikkatli bir takip yapması gerekmektedir. Ayrıca, ülkelerin tüketici hakları konusunda düzenlemeler yapması ve denetim mekanizmalarını güçlendirmesi gerekmektedir.
İçindekiler
